ΠΥΛΩΡΟΙ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ

Παρακολουθώντας τη ταινία "Ήρωας κατά λάθος" αντιλαμβανόμαστε την ειρωνεία και την απαξίωση με τις οποίες αντιμετωπίζονται τα Μέσα από τον σκηνοθέτηκαι τελικά από τη κοινωνία. Μπορεί η υπόθεση της ταινίας να φαντάζει αρκετά αφελής και κωμικοτραγική όμως πρόκειται για μια βαθειά αντιηρωική ταινία με έντονα κοινωνικά μηνύματα που μπορεί να χαρακτηριστεί μέχρι και διδακτική.

Ο ρόλος των Μέσων έχει χάσει την αρχική του σημασία από τότε που οι μετρήσεις τηλεθέασης ή ακροαματικότητας άρχισαν να έχουν το πρώτο λόγο ή ακριβέστερα από τότε που οι διαφημιστικές εταιρείες άρχισαν να διαμορφώνουν το κοινωνικό γίγνεσθαι. Δεν είναι καινούριο φαινόμενο και δε θα έπρεπε να μας εκπλήσσει τόσο. Είδηση τη σήμερον ημέρα είναι «ό,τι προσφέρουν οι δημοσιογράφοι» και αυτό που προσφέρουν οι δημοσιογράφοι είναι πολλές φορές κάτι που δεν έχει και πολύ μεγάλη σχέση με τη πραγματικότητα. Η ταινία μας δείχνει με ξεκάθαρο τρόπο τη δύναμη που έχουν τα Μέσα και την ευκολία με την οποία αυτά μπορούν να χειραγωγήσουν τη κοινή γνώμη έτσι ώστε ακόμα και το πιο ξεκάθαρο γεγονός να φαντάζει ψέμα. Στη ταινία ένας τηλεοπτικός σταθμός στη προσπάθειά του να εξασφαλίσει την αποκλειστικότητα μετατρέπει σε ήρωα έναν άστεγο, δίχως τη παραμικρή έρευνα ή διασταύρωση πληροφορίας και θυσιάζοντας την «δημοσιογραφική δεοντολογία» και ηθική, την οποία μάλιστα χλευάζουν και οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι, στο βωμό των μετρήσεων τηλεθέασης ανακατασκευάζουν ένα γεγονός και το φέρνουν στα μέτρα τους.

Ενώ εξελίσσεται η ταινία διαπιστώνουμε όλο και περισσότερο πως λίγο ενδιαφέρονται οι υπεύθυνοι των Μέσων για την περίφημη αναζήτηση της αλήθειας και πως η κυνικότητα και η αναλγησία με την οποία αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα εκπλήσσει ακόμη και τους ίδιους.

Ο όρος «πυλωρός» επινοήθηκε από τον κοινωνικό ψυχολόγο Kurt Lewin ενώ σύντομα εφαρμόστηκε στη δημοσιογραφία από πολλούς κοινωνικούς επιστήμονες για να θεωρείται σήμερα περισσότερο επίκαιρος από ποτέ. Ο όρος αυτός μας εξηγεί πώς οι πληροφοριοδότες παραποιούν τις ειδήσεις ή τις κατασκευάζουν ανάλογα με τα κριτήρια των πυλωρών και τελικά πόσο εξαρτώμενη είναι μια είδηση -ή μια ιστορία όπως την αποκαλούν πια αφού μόνο είδηση δεν είναι μετά από την ανακατασκευή της- από τα υποκειμενικά κριτήρια τρίτων. Στη ταινία αν και υπήρχε η υποψία πως ο Andy Garcia δεν ήταν ο πραγματικός ήρωας αντί αυτό να διερευνηθεί αφέθηκε ως είχε, επειδή ο Andy Garcia έπαιζε πολύ καλά το ρόλο του ήρωα και προσέδιδε πόντους στο κανάλι και φυσικά, τι άλλο, χρήμα. Ο «πυλωρός» αποφάσισε πως δεν συνέφερε τον τηλεοπτικό σταθμό να υπάρχει άλλος ήρωας γιατί έτσι θα αποκτούσαν μια εικόνα αφερεγγυότητας που δεν την επιθυμούσαν σε καμία περίπτωση κι έτσι πέταξαν την αλήθεια στο καλάθι των αχρήστων.

Ο κόσμος το ‘χει τούμπανο… όλο και περισσότεροι ασχολούνται με την ποταπότητα ορισμένων δημοσιογράφων καθώς η ταινία αυτή αποτελεί μόνον ένα μικρό δείγμα. Η σειρά της Courtney Cox “Dirt”, η οποία προβάλλεται και από την ελληνική τηλεόραση, αποτελεί το πιο πρόσφατο παράδειγμα που δείχνει πού μπορεί να οδηγήσει ο κίτρινος τύπος, η διαστρέβλωση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος και οι εκπρόσωποι του που δε διστάζουν να θυσιάσουν κάθε ίχνος ηθικής για μικροσυμφέροντα, διασύροντας έτσι ολόκληρο τον κλάδο.

Η καταδίκαση τέτοιων φαινομένων από τους δέκτες φαίνεται να είναι ο μόνος τρόπος για την πάταξη τέτοιων φαινομένων, γιατί όμως αυτή η σκέψη να φαντάζει τόσο ουτοπική;